Podatkiem nazywa się nieodpłatne, publicznoprawne, przymusowe i przede wszystkim bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz państwa, które zobowiązany jest płacić każdy podmiot objęty obowiązkiem podatkowym. W systemie gospodarczym i ekonomicznym kraju podatki stanowią główne źródło dochodów państwa, umożliwiając przy tym finansowanie jego działalności. To właśnie dzięki podatkom państwo jest w stanie utrzymać szkoły, szpitale, czy budowę dróg.
Rodzaje podatków
Podatki różnią się od siebie przedmiotem opodatkowania, podmiotem, na którym spoczywa obowiązek uregulowanie zobowiązania wobec państwa oraz sposobem poboru podatku, czyli trybem i warunkami, na jakich dochodzi do płatności. Aktualnie w Polsce wyróżnia się kilkanaście rodzajów podatków, które z kolei można zakwalifikować do dwóch grup.
Podatki bezpośrednie tworzące znaczącą większość spośród tych płaconych w kraju, to:
- podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT),
- podatek dochodowy od osób prawnych (CIT),
- podatek od spadków i darowizn,
- podatek do czynności cywilnoprawnych,
- podatek od nieruchomości,
- podatek od środków transportowych,
- podatek leśny,
- podatek rolny,
- podatek tonażowy,
- podatek od wydobycia niektórych kopalin,
- zryczałtowany podatek od wartości sprzedanej produkcji (podatek od produkcji okrętowej).
Z kolei do grupy podatków pośrednich zalicza się:
- podatek od towarów i usług (VAT),
- podatek akcyzowy,
- podatek od gier
Wszystkie wyżej wymienione rodzaje podatków tworzą całość zarówno pod kątem ekonomicznym, jak oraz prawnym i są ze sobą wzajemnie powiązane tworząc tym samym system podatkowy. Ponadto w skład systemu podatkowego wchodzi także krajowe i międzynarodowe prawo podatkowe, w tym prawo karne skarbowe oraz organy administracji rządowej i samorządowej.
Funkcje podatków
Podstawową funkcją podatkową w Polsce jest funkcja fiskalna, która polega na uzyskiwaniu środków pieniężnych na pokrycie potrzeb publicznych państwa. Kolejną, wtórną funkcją podatków jest funkcja redystrybucyjna mająca na celu podział dochodów budżetowych uzyskanych na drodze podatków między obywatelami a związkami publicznoprawnymi.
Ostatnia funkcją, którą wyróżnia się w systemie podatkowym jest funkcja stymulacyjna. Jej istotną jest wywołanie lub wspieranie określonych działań i procesów gospodarczych, prawidłowych z punktu widzenia obywateli i państwa, poprzez obniżenia stawki podatkowej, ulgi lub zwolnienia z podatku.
Podstawa prawna
Podstawę do nakładania obowiązków podatkowych w Polsce określa art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 2 kwietnia 1997 roku. Zgodnie z zawartymi w nim zapisami nakładanie podatków (a także innych danin publicznych), określanie podmiotów i przedmiotów opodatkowania oraz stawek podatkowych, a także kwestie dotyczące zasad przyznawania ulg, umorzeń i kategorii podmiotów zwolnionych z płacenia podatków, następuje na drodze ustawy.
Z kolei ogólne prawo podatkowe i związane z nim obowiązki oraz procedury regulowane są przez ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 roku, znana jako Ordynacja Podatkowa.
Autor: www.kancelaria-walterowicz.pl.